5 می 2023 - سرطان کبد سومین علت مرگ ناشی از سرطان و ششمین نوع سرطان شایع در سراسر جهان است. عوامل خطر عمده برای این سرطان عبارتند از عوامل استرس زای محیطی و متابولیکی، مانند چاقی، هپاتیت ویروسی و استئاتوهپاتیت (کبد چرب و ملتهب).

این عوامل استرس زا با از بین بردن هپاتوسیت ها- نوع اصلی سلولها در کبد- به کبد آسیب می رسانند. سپس مرگ سلولی باعث ایجاد یک پاسخ التهابی می شود که به کبد سیگنال می دهد تا دسته جدیدی از سلول های کبدی را تولید کند. اما این فشار ناگهانی به سمت تکثیر سلولی، خطر تشکیل تومور را نیز افزایش می دهد.

در یک مطالعه جدید، دانشمندان دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو، نقش فعال کردن فاکتور رونویسی 4(ATF4)، یک واسطه کلیدی در پاسخ به استرس کبد را بررسی کردند. علیرغم اینکه مطالعات پیشین ارتباط این فاکتور را با سرطان پیشرفته کبد مشخص کرده بودند، محققان دریافتند که ATF4 ، در واقع از کبد در برابر مرگ سلول های کبدی و متعاقب آن تشکیل تومور محافظت می کند. این نتایج غیرمنتظره اکنون می تواند الهام بخش استراتژی های بالینی جدیدی برای پیشگیری از بیماری کبد و سرطان باشد. نتایج این مطالعه در مجله ی Hepatology منتشر شد.

غلظت ATF4، معمولاً در سلول های سالم کم است، اما زمانی که سلول استرس را تجربه می کند، افزایش می یابد. برای مطالعه ی نقش آن در پیشرفت سرطان کبد، محققان با دستکاری ژنتیکی مدل موشی با سلول‌های کبدی فاقد ATF4 را توسعه دادند. سپس موش ها را در معرض عوامل استرس زا قرار دادند تا آسیب کبدی و تشکیل تومور را در آنها افزایش دهند.

محققان با شگفتی متوجه شدند که در موش‌هایی که دچار کمبود ATF4 هستند، مرگ سلول‌های کبدی، التهاب و تکثیر جبرانی سلولها افزایش می یابد و توسعه ی سرطان کبد تسریع می شود. این نشان می دهد که ATF4 به نوعی در برابر سرطان کبد، اثر محافظتی دارد.

آزمایش‌های بیشتر به رهبری Feng He، دانشجوی فوق‌دکترا، تأیید کرد که ATF4 بیان SLC7A11  را تقویت می‌کند- SLC7A11، پروتئینی است که به حفظ هموستازی سلول‌های کبدی کمک می‌کند- سپس SLC7A11 ، به سرکوب نوع خاصی از مرگ سلولی به نام فروپتوز کمک می کند. با کاهش میزان فروپتوز، محور ATF4-SLC7A11 از سلول‌های کبدی محافظت کرده و پیشرفت آسیب کبدی به سرطان کبد را کاهش می دهد.

پرفسور Michael Karin ، نویسنده ی ارشد این مقاله و استاد برجسته ی فارماکولوژی و پاتولوژی در دانشکده ی پزشکی سن دیگو، گفت: مطالعه ما نشان می‌دهد که فروپتوز ممکن است مرتبط ‌ترین شکل مرگ سلول‌های کبدی باشد که منجر به التهاب، تکثیر جبرانی سلولها و سرطان در کبد می‌شود.

محققان بر این باورند که مهارکننده‌های فروپتوز یا فعال‌ کننده‌های ATF4 ، ممکن است از نظر بالینی در پیشگیری از استئاتوهپاتیت و جلوگیری از پیشرفت آن به سرطان مفید باشند.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20230412/Unexpected-discovery-could-inspire-new-strategies-for-preventing-liver-disease-and-cancer.aspx